COĞRAFİ KONUM

Acıpayam ilçesi, Anadolu Yarımadas'nın güneybatısında, Ege Bölgesinin güneydoğusunda yer almaktadır. Denizli iline bağlı olan ilçe, ilin güneydoğu kesiminde yer alır.

Yüzölçümü 1.925 km2 olup, Denizli'nin en büyük ilçesidir. Ege Bölgesi ile Akdeniz Bölgesi arasında geçiş noktası olan ilçenin; doğusunda Burdur ilinin Yeşilova, Tefenni, Gölhisar, Çavdır ilçeleri, batısında Tavas ve Beyağaç ilçeleri, kuzeyinde Serinhisar ve Çardak ilçeleri, güneyinde Çameli ilçesi ve Muğla ilinin Köyceğiz ilçesi ile sınırı bulunmaktadır. İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği 950 metredir.

Acıpayam Ovası: İlçenin orta kesiminde, yükseltileri1.500-2.500 metre Arasında değişen dağlarla çevrili bir çöküntü alanın en alçak kesimini oluşturur. Denizden yüksekliği 980 metre kadardır. Kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzunluğu 42 km, eni ise en geniş yerinde 15-18 km kadardır. Yaklaşık 725 km2 lik bir alan kaplar.

Ova, kuzeyden yüksekliği 2.500 m’yi aşan Honaz Dağı, doğudan da 2.200 m’yi aşan Eşeler Dağı ile sınırlanır.Güney ve güneydoğusunda yükseklikler biraz azalırken, batısında yine 2.000 metrenin üzerine çıkar.Ova, güneyde, kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan Gireniz Vadisi ile birleşir.

Acıpayam Ovası jeolojik yönden oldukça genç bir çöküntü havzasının sonradan alüvyonlarla dolmasıyla oluşmuştur. Kırmızımsı kireçli toprakları oldukça derin ve verimlidir. Ova, Ege Bölgesinin ve Yurdumuzun en önemli ovalarından birisidir.Toplam tarım arazisi 413.260 dekar olup, 100.000 dekarında sulama yapılmaktadır.

Ovada daha çok tahıl tarımı yapılır. Bunun yanında tütün,anason önemli bir yer kaplar ve kaliteli olarak yetiştirilir. Sulama yapılan alanlarda başta kavun, karpuz, fasulye, domates, şeker pancarı yetiştirilir. Ovanın kenarlarına doğru meyve ağaçları yoğundur.

Dalaman Çayı: Gölhisar'ın güneyinde Yeşilgöl Dağı'nın kuzey yamaçlarından çıkar. 229 km uzunluğundaki Dalaman Çayı, önce kuzeye, daha sonra kuzeybatıya yönelerek Gölhisar Ovası’ndan geçer; bu kesimde Gireniz Çayı adıyla anılır. Ardından Acıpayam Ovası'nın güneyinde büyük bir dirsek yaparak güneybatıya yönelir. Buraya kadar olan kesiminde az eğimli bir yayla suyu görünümünü taşır. Acıpayam Ovası'ndan sonraki orta kesiminde ise zaman zaman genişliği 2,5 metreye kadar inen dar ve derin vadiler içinden geçer ve çağlayanlar yaparak büyük bir hızla akar. Yöre halkı bu vadilere Gireniz Vadisi(Gireniz Deresi) adını verir.

İki tarafındaki dağlardan gür akışlı Hüsniye ve Gürlek sularını, doğudan ise yazın kuruyan Gökçay, Örençay, Cehennem Deresi gibi küçük suları aldıktan sonra, Ören Tepe ile Bulgurlu Tepe arasından Dalaman Ovası'na girer. Burada bir ova ırmağı biçiminde yavaş akarak doğudaki Kara Burun ile batıdaki Akça Burun arasından Sarısu yöresindeki sığ bataklıkta Akdeniz'e ulaşır. Bir çok yeraltı kaynaklarıyla, özellikle Gölhisar yöresindeki kalkerli yapı altındaki sularla beslendiği için yaz mevsiminde de suları boldur. Akaçlama havzası 3.500 km2 olan çayın ortalama debisi 49 m3/sn’dir. Dalaman Çayı Rafting Sporları için uygun bir yerdir. Burası en kısa sürede turizme kazandırılmalıdır.

Honaz Dağı: Ege Bölgesi'nin en yüksek dağıdır. Denizli ilinin 25 km doğusunda, Merkez ilçe ve Acıpayam Ovası arasında yer alır. Yüksekliği 2.528 metredir. Doğu-batı ve kuzey-güney doğrultularında yaklaşık 15 km boyunca uzanır. Genelde kütlesel bir biçim gösterir.

Honaz Dağı, Büyük Menderes çöküntü alanının bir parçası olan Çürüksü(Aksu)Havzasının güney kenarında çok dik yamaçlarla birden yükselir. Bu kesimde adını aldığı Honaz ilçesi yer alır. Batıdaki Babadağ kütlesinden Bağırsakdere ile ayrılır. Doğuda Kocaçay'ın derin vadisiyle sınırlanır. Güneyinde uzanan Acıpayam Ovası'na kuzeyde olduğu gibi dik olarak inmez; araya geniş alanları kaplayan 1.200-1.300 metre yüksekliğindeki plato düzlükleri girer.

Göçerler tarafından yaylak olarak kullanılan Honaz Dağı'nın kuzey yamaçlarının alçak kesimlerinde kızılçam, daha yükseklerde ise karaçam ormanları geniş yer tutar.

Honaz Dağında bugün "Yamaç Paraşütü" yapılmaktadır.

Bozdağ: Acıpayam ilçesinin güneybatısında, Gireniz Vadisi ile Tavas ilçesinin Barza Ovası arasındadır. Tavas-Acıpayam ilçe sınırını oluşturur. Yüksekliği 2.421 metredir.

Eşeler Dağı: Acıpayam Ovası'nın doğusunu kuşatır. Denizli-Burdur sınırı boyunca uzanır. Yüksekliği 2.254 metredir.

Elmadağı: Dalaman Çayı'nın (Gireniz Çayı) güneyini kuşatır. 1.805 metre yüksekliktedir. Denizli-Burdur sınırını çizer ve Söğüt Dağları'nı içine alır.

Eşeler Yaylası: Acıpayam'ın doğusunda yer alır. Dodurgalar Kasabasından ulaşılır.

Şaman Yaylası: Acıpayam'ın güneybatısında, Tavas ilçe sınırındadır. Bu yaylaların dışında dağlar üzerinde otlak olarak kullanılan irili ufaklı çok sayıda yaylalar bulunmaktadır.

Acıpayam ilçesinde yüksek alanlar ormanlarla kaplıdır. Kızılçam, karaçam en belirgin bitki örtüsüdür. Güneye inildikçe Akdeniz Bölgesi tipik bitki örtüsü olan "maki" Gireniz'de de hakimdir. Bozdağ'ın yükseklerine doğru sedir ağaçları görülür.

Dalaman Çayı boyunca söğüt, çınar, ılgın ağaçları görülür. Bunun yanında halkın yetiştirdiği selvi kavağı, kanada kavağı, ceviz, kiraz, payam(badem), armut, elma ağaçları epeyce yer alır