MAKALE

  BİN AYDAN HAYIRLI GECE LEYLE-İ KADR

                       Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla

   "Kadr" kelimesi, değer,kıymet ve "tazyik" anlamındadır. Buna göre,o gece yeryüzüne o kadar çok melek iner ki, dünya onlara dar gelir.

   Kadir Gecesi ise,hüküm gecesi demektir. Duhân Sûresinde açıklandığı üzere İlâhi takdirce belirtilen hükümler Kadir Gecesinde ayırd edilir. Bu anlamda Kadir Gecesine takdir gecesi diyenler de vardır. Aslında eşyanın, işlerin ve hükümlerin miktar ve zamanları ezelde takdir edildiği için burada söz konusu olan takdir, önceden tespit edilen kader programının yerine getirilmesiyle ilgili planların hazırlanmasıdır.
Bir hadiste, "O gece yeryüzüne inen meleklerin sayısı çakıl taşlarının sayısından çok daha fazladır" buyurularak buna işâret edilir. Hak Dîni Kur'ân Dili, 9/5970

Kadir Gecesinin en önemli özelliği, cin ve insanlara iki cihan saadeti bahşeden, kâinat kitabının ezelî bir tercümesi olan Yüce Kitabımız Kur'ân-ı Kerimin bu gecede ilk olarak dünya semâsına indirilmesidir. Daha sonra ise ihtiyâca göre âyet âyet veya sûreler halinde vahyin mazharı Rasûl-i Ekrem (s.a.v.)Cebrail (a.s.) vasıtasıyla takdim edilmiş olmasıdır.
   Kadir Gecesinin Ramazan'ın hangi gecesine rastladığı hususunda pek çok rivayet olmakla birlikte, Ramazan'ın son on gününde aranması tavsiye edilmiştir. Bazı hadis-i şeriflerden de 27. gecesine denk geldiği bildirilmektedir. "Onu yirmi yedinci gecede arayınız" meâlindeki hadis bu hususa işaret etmektedir. Ahmed b.Hanbel, Müsned, 2/27
   Ubâde b. Sâmit (r.a) şöyle demiştir: Rasûlullâh (s.a.v.)Kadir Gecesi'ni haber vermek üzere Hâne-i Saâdetinden çıktı. Derken Müslümanlardan iki kişi kavga ettiler. Buyurdular ki: Ben, size Kadir Gecesi'ni haber vermek üzere çıkmıştım. Filân ile filân kavga ettiler de ona dâir olan bilgi kaldırıldı. İhtimâl ki hakkınızda bu daha hayırlıdır. Artık siz, Kadir Gecesi'ni yirmiden sonraki yedinci veya dokuzuncu veya beşinci gecelerde arayınız
   "Bin ay" seksen üç sene, dört aylık bir süreye tekâbül eder. Geçmişteki sâlih kimselerin bir ömür boyu kazandıkları manevi mertebeyi bir gece içinde elde etme fırsatıdır. Rasûlullah (s.a.v.) sahâbilere, İsrailoğullarından  bir kimsenin Allah yolunda bin ay boyunca silâhlı olarak cihat ettiğini anlatmıştı. Sahabiler bunu duyunca şaşırdılar ve kendi amellerini az, gördüler. Bunun üzerine Kadîr Sûresi indirildi.
   Başka bir rivâyette Peygamberimiz sahâbilere  İsrailoğullarından dört kişinin seksen sene boyunca hiç günah işlemeden ibadet ettiklerini anlattı. Sahâbîler,bunu hayretle karşıladı. Cebrail (a.s.) geldi, "Yâ Muhammed, ümmetin o birkaç kişinin seksen sene ibadetinde hayrete düştüler. Allah sana ondan daha hayırlısını indirmiştir" diyerek Kadir Suresini okudu ve, "İşte bu senin ve ümmetinin hayran kalışından daha hayırlıdır" buyurdu.  Hak Dîni Kur'ân Dili 6/4592   Bir kere Rasûlullah (s.a.v.) Ashâb-ı Kirâm’a İsrailoğullarından birinin, silahını kuşanarak Allah yolunda bin sene cihad ettiğini bildirmişti. Ashabın buna hayret etmeleri üzerine Cenâbı Hak, Kadir Sûresini indirmiştir   Tecrîd-i Sarîh Tercemesi, VI,313
   Bu geceye Kadir gecesi denilmesi şeref ve kıymetinden dolayıdır. Çünkü:
    a) Kur'ân-ı Kerim,bu gecede inmeye başlamıştır.
    b) Bu gecedeki ibadet, içerisinde Kadir gecesi bulunmayan bin ayda yapılan ibadetten daha faziletlidir.
    c) Gelecek bir seneye kadar cereyan edecek olan her türlü hadiseler Allah Teâlâ'nın ezelî kaza ve takdiri ile ilgili meleklere bu gece bildirilir                                                                    Tecrîd-i Sarîh Tercemesi,VI,312
    d) Bu gecede yeryüzüne Cebrail ( a.s.) ve çok sayıda melek iner.
    e) Bu gece tanyerinin ağarmasına kadar esenliktir, her türlü kötülükten uzaktır. Yeryüzüne inen melekler uğradıkları her mü'mine selam verirler.
  Diğer bir rivayette Rasûlullah’a (s.a.v.) bütün ümmetlerin ömürleri gösterilmişti. Kendi ümmetinin ömrünü kısa görünce, ömrü uzun olan ümmetlerin amellerini düşündü. Kendi ümmetinin bu kısa ömürlerinde yaptıkları amellerle onlara ulaşamayacakları endişesi içinde üzüldü. Yüce Allah da Habibine, bu üzüntüsüne mukabil Kadir Gecesini vererek diğer ümmetlerin bin yılından daha hayırlı kıldı.                          İmâm Mâlik,Muvatta İtikâf,6
   Kadir Sûresi,bu hadiseler üzerine nâzil olmuştur. Bu sûre, Sahâbîlerin üzüntüsünü hafifleten bir sûredir.
   Kur'ân-ı Kerim'in inmeye başladığı Ramazan ayı'nın yirmi yedinci gecesi. İslâm'da en kutsal ve faziletli gece Kadir gecesidir. Kadir gecesi, içerisinde Kadir gecesi bulunmayan bin aydan daha hayırlıdır. Kur'ân-ı Kerim de bu gecenin faziletini belirten müstakil bir sûre vardır. Bu sûrede Yüce Rabbimiz şöyle buyuruyor:
   Doğrusu Biz Kur'ân'ı Kadîr gecesinde indirmişizdir.
Kadir gecesinin ne olduğunu sen bilir misin?
Kadir gecesi bin aydan hayırlıdır.
Melekler ve Cebrail o gecede Rablerinin izniyle her türlü iş için inerler.
O gece, tanyerinin ağarmasına kadar bir esenliktir.
Kadîr Sûresi, 1-5.Âyetler
   Bu sûrenin inişi hakkında değişik rivâyetler vardır. Bunlardan biri şöyledir:
   Kadir gecesinin hangi gece olduğu kesin olarak bilinmemekle beraber genellikle Ramazan'ın yirmi yedinci gecesinde olduğu tercih edilmiştir. Hz. Peygamber (s.a.s) bunun kesinlikle hangi gece olduğunu belirtmemiş, ancak; "Siz Kadir gecesini Ramazan'ın son on günü içerisindeki tek rakamlı gecelerde arayınız" buyurmuştur.
Buhârî, Leyletu'l-Kadr, 3; Muslim, Sıyâm, 216
   Zir b. Hubeyş diyor ki, Übey b. Ka'b'a sordum: Kardeşin Abdullah b. Mes'ud: "Yıl boyunca ibadet eden Kadir gecesine isabet eder" diyor, dedim.
   Ubey b. Ka'b dedi ki: "Allah İbn Mes'ud'a rahmet eylesin. O, insanların Kadir gecesine güvenmemelerini istemiştir. Yoksa Kadir gecesinin, Ramazanda, Ramazanın da son on günü içerisinde yirmi yedinci gecesinde olduğunu biliyordu" dedi.
   "- Bunu neye dayanarak söylüyorsun, Ey Ebu'l-Münzir (Ubey b. Ka'b'ın lakabı)" dedim. Ubey;
   "- Ben bunu Rasûlullah (s.a.s)'in bize haber vermiş olduğu alametle söylüyorum ki, o da, "o gün güneş şuasız olarak doğar" dedi. Müslim, Sıyâm, 220
   Allah Teâlâ bir takım hikmetlere dayanarak Kadir gecesini ve onun dışında daha bazı şeyleri de gizli tutmuştur. Bunlar:
   Cum'a günü içerisinde duanın kabul olacağı saat; beş vakit içerisinde Salât-ı vusta; ilâhî isimler içerisinde İsm-i A’zam; bütün taatlar ve ibadetler içerisinde rızay-ı ilâhî; zaman içerisinde kıyamet ve hayat içerisinde ölümdür. Bunların gizli tutulmasından maksat mü'minlerin uyanık, dikkatli ve devamlı Allah'a ibadet ve taat içerisinde olmalar]. sağlamaktır. Mü'minler bu geceyi gaflet içerisinde geçirmemeli, ibadet ve taatle değerlendirmelidir.  Ebû Hureyre’nin (r.a.)rivâyet etmiş olduğu Hadîs-i Şerifte Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:"Kim Kadir gecesini, faziletine inanarak ve alacağı sevabı Allah'tan bekleyerek ibadet ve taatla geçirirse geçmiş günahları bağışlanır" Buhârî, Kadr, 1
Kadir gecesinde neler yapılabilir:
    Kadir gecesini, namaz kılarak, Kur'ân-ı Kerim  okuyarak, tevbe, istiğfâr ederek ve dua yaparak değerlendirmeli. Üzerinde namaz borcu olanların nafile namazı kılmadan önce hiç değilse beş vakit kaza namazı kılmaları daha faziletlidir. Kazası yoksa nafile kılar. Hz. Âişe vâlidemiz Rasûlullah’a (s.a.v) demiştir ki;
   "- Ey Allah'ın Rasûlü! Kadir gecesine rastlarsam nasıl dua edeyim?" diye sordum. Rasûlullah (s.a.v):
   "- Allahumme inneke afuvvun tuhıbbü'l-afve fa'fu annî: Allah'ım sen çok affedicisin, affi seversin, beni affet." diye dua et, buyurdu. Tecrîd-i Sarîh Tercemesi, VI, 314
   Süfyân-ı Sevrî: "Kadir gecesi dua ve istiğfar etmek namazdan sevimlidir. Kur'ân okuyup sonra dua etmek daha güzeldir.” demiştir. Tecrid-i Sarîh Tercemesi, VI, 313
   Bu gecenin öyle bir anı vardır ki o anda yapılan ibadet ve dualar mutlaka makbul olur. Bu önemli anı yakalamak için gecenin bütününü tevbe ve istiğfar ile geçirmek gerekir. Bu da kişinin imanını tazeler. Gecenin bütününü ibadetle geçiremeyenler en azından teravihten sonra bir miktar oturup dua etmelidirler.
İslâm âlimlerinden bazıları, leyle-i kadrin senenin günleri içinde gizlenmiş olduğunu söylemişlerdir. İhmalkârlık yapmasınlar ve diğer geceleri de ihyâ etsinler diye bu gecenin gizlendiğini ifade etmişlerdir.
   Hz.Âişe Vâlidemiz(r.a.) şöyle diyor :
    -Dedim ki: Ya Resullullah, Kadir Gecesi'ni bilirsem onda ne şekilde dua edeyim? Şöyle buyurdu:
    - Allahümme inneke afüvvün kerîmün tuhibbül afve fa'fü anni. (Allah'ım sen affedicisin, affı seversin, beni affeyle.)
   Hızır( a.s.) da gizlenmiştir. İlim adamlarına ve zahid kimselere gösterilen alaka, fukara ve gurebaya da gösterilmelidir. bu ihitimalden dolayı "Her geceyi kadir bil, her gördüğünü Hızır bil" denilmiştir.
   Nitekim bizler, iki büyük kıymeti pek takdîr edememekteyiz. Birincisi en üstün varlık olan insan, ikincisi de zaman (hâssaten geceler). Bu yüzden: “Her geceni Kadir bil; her geçeni Hızır bil” demişler.
   “Allah Teâlâ,şu beş şeyi, beş şeyde gizlemiştir:
    1- Rızâsını, taatlarda gizlemiştir.
    2- Gazabını, ma’siyetlerde gizlemiştir.
    3- Orta namazını, diğer namazlar arasında gizlemiştir.
    4- Velî kulunu, halk arasında gizlemiştir.
    5- Kadir Gecesi’ni, ramazan ayında gizlemiştir.”
   Kadir gecesi, Allah yolunu tutanın, sevilen Hakk'a oranla kıymet ve mertebesini tanıyacağı özel bir tecelliye erdiği gecedir ki, o gece hak yolcusunun aynı toplantıya ve marifette yetişkinler makamına ilk girdiği vaktidir.   Nitekim İbn Farıd bu mânâda şu beyti ne güzel söylemiştir: "Eğer o sevgili yaklaşırsa ,bütün geceler Kadir gecesidir, Nasıl ki bütün kavuşma günleri Cuma günüdür."   İbn Hacer Heytemî der ki: "Kadir gecesini görene, saklaması sünnettir. Onun kemâliyle faziletine ancak Allah Teâlâ'nın bildirdiği kimseler nâil olur."  Hz. Mevlâna: “Ey genç! Ne bütün geceler Kadir’dir, ne bütün geceler ondan hâlidir.” der. Âşıklar için Kadir Gecesi, sevgiliye (yüce Rabb’e) yakınlık hazzının duyulduğu gecedir.
    Cenab-ı Hak bu geceyi hakkıyla ihya eden kullar arasına bizleri de ilhak eylesin ve bizi zatına kul ve Habîbi    Hz.Muhammed’e (s.a.v.) ümmet olma şerefinde daim eylesin.  Bu vesîleyle İslâm Âlemi’nin 1000 aydan hayırlı Kadir Gecesini tebrik eder, hayırlara vesîle olmasını Yüce Allah'tan niyâz ederim. Selamun aleykum……

            METİN ALKAN

                     EĞİTİMCİ YAZAR