İSLAMDA CÜNÜPLÜK, GUSÜL, ORUÇ...
Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla
Cünüp Olduğu Halde Üzerine Fecr Doğan Kimsenin Orucunun Sahih Olması Meselesi
Aişe ile Ümmü Seleme (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir:
Resulullah (s.a.v), Ramazan'da ihtilam sebebiyle değil, cinsel ilişkiden dolayı cünüp olduğu halde sabahlar, sonra da oruç tutardı. [281]
(Hadisin lafe, Müslim'e aittir.) [282]
Başka bir riayette ise bu hadis Abdurrahman b. Ebi Bekr'den şu şekilde gelmiştir:
Mervan, Abdurrahman b. Ebi Bekr'i; cünüp olarak sabahlayan bir kimse, oruç tutacak mı?' diye sormak için Ümmü Seleme'ye göndermişti. Ümmü Seleme:
Resulullah (s.a.v), (Ramazan'da) ihtilam sebebiyle değil, cinsel ilişkiden dolayı cünüp olduğu halde sabahlar, [283] sonra da orucunu bozmaz ve kaza etmezdi' dedi. [284]
Başka bir rivayette ise Aişe şöyle der:
Peygamber (s.a.v), Ramazan'da ihtilam sebebiyle değil de (cinsel ilişkiden jlayı cünüp olduğu halde) fecre erişip gusül abdesti alır ve orucunu tudi. [285]
Bu hadis(in bu şekildeki metin!erin)i, Buhârî ile Müslim rivayet etmiştir:
Yine Buhârî'nin başka bir rivayetinde, Ebu Bekr ibn Abdurrahman şöyle der:
Ben, babam ile birlikte gittim. Nihayet Aişe (r.a)'ın yanına girdik. Aişe:
Resulullah (s.a.v) üzerine şehadet ederim ki, o, ihtilamdan dolayı değil, cinsel ilişkiden dolayı [286] cünüp olduğu halde sabahlar, sonra (cünüp olarak girdiği o gün de susul abdesti alıp) oruç tutardı1 dedi.
Daha sonra Ümmü Seleme'nin yanma girdik. O da, Aişe'nin söylediğine benzer söz söyledi.[287]
Yine Müslim'in başka bir rivayetinde, Ümmü Seleme şöyle der:
Resulullah (s.a.v), (Ramazan'da) ihtilam sebebiyle değil, (cinsel ilişkiden dolayı) cünüp olduğu halde sabahlar, sonra da orucunu tutardı. [288]
Yine Buhârî'nin başka bir rivayetinde, Ebu Bekr ibn Abdurrahman şöyle der:
Mervan'a, Aişe ile Ümmü Seleme'nin, Ebu Abdurrahman'a; 'Resulullah (s.a.v), ailesiyle (cinsel ilişkide bulunduğundan dolayı) cünüp olduğu halde fecr ona erişirdi, daha sonra gusül abdesti alırdı ve orucunu tutardı' diye haber verdiler.
Bunun üzerine (vali) Mervan, Abdurrahman (ibnü'l-Hâris'e hitaben):
Allah'a yemin ederim ki, sen bu haberinle Ebu Hureyre'yi doğrusu zorluğa düşülüyorsun' dedi.
Mervan, o günlerde (Muaviye tarafından) Medine üzerinde (hakim) bulunuyordu.
Ebu Bekr ibn Abdurrahman der ki: Abdurrahman, Mervan'ın bu sözünden hoşlanmadı. Bundan bir müddet sonra Zulhuleyfe'de Ebu Hureyre ile bir araya gelememiz mukadder oldu. Ebu Hureyre'nin orada bir arazisi vardı, işte bu bulaşmada, Abdurrahman, Ebu Hureyre'ye:
Ben sana bir şey söyleyeceğim. Eğer Mervan bu iş hususunda bana yemin etmiş olmasaydı, ben, bu işi sana anlatmazdım' dedi.
Daha sonra ona, Aişe ile Ümmü Seleme'nin (yukarıda geçen) sözlerini anlattı. (Ebu Hureyre'nin yüzü renklenip:)
Görüşüm böyledir.[289] Çünkü (bu hadisi) bana Fadl ibnü'l-Abbâs haber verdi. O, daha iyi bilendir' dedi.
Buhârî (devamla) der ki: Hemmâm dedi ki: Abdullah ibn Ömer, bana, Ebu Hureyre'den naklen şöyle haber verdi:
Peygamber (s.a.v), (Ramazan'da cünüp olarak sabahlayan kimseye) orucunu bozmasını emrederdi.'
Birinci hadis, [290] (sened yönünden) daha sağlamdır. [291]
Müslim'in rivayetinde ise, Abdulmelik b. Ebi Bekr ibn Abdurrahman yoluyla Ebu Bekr şöyle der:
Ebu Hureyre (r.a)'ı kıssa ederken dinledim. Kıssasında (şunlan) söylüyordu:
Bîr kimse, cünüp olarak sabahlarsa, oruç tutmasın.'
Ben, bu rivayeti, (babam) Abdurrahman b. Hâris'e anlattım. Babam, bu rivayeti kabul ermedi. Bunun üzerine (babam) Abdurrahman kalkıp gitti. Onunla birlikte ben de gittim. Nihayet Aişe ile Ümmü Seleme'nin yanlanna girdik. (Babam) Abdurrahman, bu meseleyi, onlara sordu. İkisi birden:
Peygamber (s.a.v), ihtilam sebebiyle değil de (cinsel ilişkiden dolayı) cünüp olduğu halde sabahlar, (gusül abdesti alır,) sonra da orucunu tutardı dediler.
Oradan kalkıp Mervan'ın yanma girdik. Babam, bu meseleyi, ona da anlattı. Mervan:
Ben, sana, Ebu Hureyre'ye giderek (bu) söylediklerini ona iade etmeni kesinlikle emrediyorum' dedi.
Bunun üzerine Ebu Hureyre'ye geldik. Ebu Bekr (yani ben), bütün bunlara tanıklık etmiştir. (Babam) Abdurrahman, konuşulanları kendisine anlattı. Ebu Hureyre:
Bunları, sana, onlar mı [292] anlattı?' diye sordu. Babam:
Evet' diye cevap verdi. Ebu Hureyre:
Onlar, bunu daha iyi bilirler [293] dedi.
Bundan sonra Ebu Hureyre, bu hususta söylediklerini Fadl ibn Abbâs'a nispet etti. Artık:
Ben, bu rivayeti, Fadi'dan işittim. Peygamber {s.a.v) d en duymadım' demeye başladı. oldu.
Böylece Ebu Hureyre, bu hususta, söylemekte olduğu sözlerden dönmüş (Hadisin ravisi) Yahya b. Saîd, Abdulmelik'e:
Aişe ile Ümmü Seleme: '(Ramazan'da) dediler mi?1 diye sordum.
Böylece, (yani) Peygamber (s.a.v), ihtilam sebebiyle değil de (cinsel ilişkiden dolayı) cünüp olduğu halde sabahlar, (gusül abdesti alır,) sonra da orucunu tutardı' dedi. [294]
Yine Müslim'in Aişe'den yaptığı başka bir rivayet ise şu şekildedir:
Peygamber (s.a.v)'e fetva sormak için bir adam geldi. Aişe'de, konuşulanları, kapının arkasından işitiyormuş. (Soru sormaya gelen) kişi:
Ey Allah'ın resulü! (Bazen) cünüp iken namaz (vakti) geliyor, (o gün) oruç tutayım mı?' diye sordu. Resulullah (s.a.v):
Ben, cünüp iken de namaz (vakti) geliyor, (fakat) ben oruç tutuyorum' diye cevap verdi. O zat:
Ey Allah'ın resulü! Sen, bizim gibi değilsin. Allah, senin, geçmiş ve gelecek (bütün) günahlarını [295] atfetmiştir [296] dedi. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v):
Allah'a yemin ederim ki, ben, Allah'tan en çoka korkanınız ve O'ndan ne ile korktuğunu en iyi bileniniz olmayı umarım' buyurdu. [297]
Ebu Dâvud ise bu hadisi Aişe ile Ümmü Seleme'den şöyle nakletmiştir:
Resulullah (s.a.v), -Abdullah el-Ezremî'nin hadisine göre- Ramazan'da ihtilamdan dolayı değil, cinsel ilişkiden dolayı cünüp olarak sabahlar, sonra da oruç tutardı. [298]
Ebu Dâvud der ki: "Bunu, yani Ramazan'da cü-nüp olarak sabahlardı" sözünü söyleyen ne kadar azdır. Hadis aslında; Peygamber (s.a.v), oruçlu olduğu halde cünüp olarak sabahlardı" şeklindedir. [299]
Yine Ebu Davud'un bir rivayeti Müslim'in (naklettiği rivayete benzer olup) bu rivayetin baş tarafında.
Bir adam, kapıda durarak Resulullah (s.a.v)'e: 'Ey Allah'ın resulü! Cünüp olarak sabahlıyorum, oysa oruç tutmak istiyorum. (Bu caiz mi?)' diye sordu. Resulullah (s.a.v): 'Oruç tutmak istediğim halde, ben de, cünüp olarak sabahlarım. Gusül abdesti alırım ve oruç tutarım' diye cevap verdi" ifadesi yer almakta ve son kısmında ise, Yaptığı şeyi en iyi bileniniz olmayı umarım" ifadesi yer almaktadır. [300]
Tirmizî'nin rivayetinde ise, Aişe ile Ümmü Seleme şöyle derler:
Peygamber (s.a.v), ailesiyle (cinsel ilişkide bulunduğundan dolayı) cü-nüp olduğu halde fecr ona erişirdi, daha sonra gusül abdesti alırdı ve orucunu tutardı. [301]
Nesâî'nin rivayetinde ise, Süleyman b. Yesâr şöyle der:
Ümmü Seleme'nin yanına gitmiştim. Bana:
Resulullah (s.a.v), ihtilamdan dolayı değil, (cinsel ilişkiden dolayı) cünüp olarak sabahlar, sonra da oruç tuttardı' dedi. [302]
[281] Buhârî, Savm 22, 25; Müslim, Sıyâm 75-78 (1109); Ebu Dâvud, Sıyâm 36 (2388, 2389); Tirmizî, Savm 63 (779); Nesâî, Taharet 123; İbn Mâce, Sıyâm 27 (1703, 1704); Ahmed b. Hanbei, 6/156
[282] Müslim, Sıyâm 78 (1109)
[283] Resulullah (s.a.v)'in kendisine gusül gerekli olduğu halde sabahlamasından maksat; fecrin doğduğu vakte kadar guslünü geciktirmesidir. Güneşin doğmasına kadar değil, çünkü sabah nama2ın' geçirmesi düşünülemez, (ç)
[284] Musiim'Sıyâm 77(1109)
[285] Buhârî, Savm 25
[286] Hadiste; Resululiah (s.a.v)'in cünüp olarak sabahlamasının, ihtifamdan dolayı değil, hanımlarından biriyle cinsel ilişkiden dolayı olduğu açıkça ifade edilmiştir. Bu İfade, bize, iki konuyu açıklamktadır:
1. ihtilam, şeytandan dolayı olur. Resulullah (s.a.v)'e ise şeytan yaklaşamaz.
2. Cinsel ilişki, kasdî bir davranıştır. İhtilam ise insanın elinde olan bir şey değildir. Hadiste, Resulullah (s.a.v)'in, kendi kasdî ile cünüp olduğu halde sabahlayıp oruca devam ettiği bildirilmektedir. Öyleyse kasde dayanmayan İhtilam olmaktan dolayı cünüp olan kişi de, tereddütsüz olarak orucuna devam edebilir.
Hadis, hüküm yönünden; geceyi cünüp olarak geçirmenin orucun sıhhatine engel olmadığını ortaya koymaktadır. Bu hüküm, cünüplüğün, cinsel ilişkiden veya ihtilamdan olması, orucun farz veya nafile olması hallerini kapsar.
Guslün, fecirden önce yada sonra olması da hükmü değiştirmez. Çünkü Resulullah (s.a.v)'in ümmetine cevazı belirtmek için yaptığı bu hareket, bütün olasılıkları içine almaktadır. Ulemanın cumhurumun görüşü böyledir. Nevevî (ö. 676/1277), bu konuda icma olduğunu nakleder.
[287] Buhâri,Savm25
[288] Müslim, Sıyâm 75 (1109)
[289] Yani cünüp olarak sabahlayan kimse oruç tutmaz, (ç}
[290] Ümmü Seleme ile Ai§e hadisi, sened yönünden diğerinden daha kuvvetlidir. Bu rivayet, aynı manada olmak kaydıyla pek çok yollardan gelmiştir. Hatta İbn Abdilberr (ö. 463/-1071}, bu hadisin mütevatir olduğunu bile söylemiştir.
Bu konuda Ebu Hureyre'den gelen rivayetlerin çoğu, onun, Fadl ile Üsame yolundan gelen bu görüşle fetva ... Allah CC selamı bereketi Rahmeti üzerinize olsun.
METİN ALKAN
EĞİTİMCİ YAZAR