RAMAZAN ORUCUNUN DERECELERİ
Oruç, derece bakımından üçe ayrılır:
1-) AVAMIN (HALKIN) ORUCU
2-) HAVVASIN (SEÇKİN KİMSELERİN) ORUCU
3-) HAVVAS-ÜL HAVVAS'IN (ERMİŞLERİN) ORUCU
AVAMIN, yani halkın tuttuğu oruç, midenin ve tenasül organlarının istek ve ihtiraslarını gemlemekten öte bir anlam taşımaz. Avam oruç tutmayı, yememek, içmemek ve cinsi yakınlıkta bulunmamak olarak anlarlar.
HAVVASIN orucu da, bütün azaları kötülükten alıkoymaktır. Böylesine bir oruç ise ancak şu beş şeyi yerine getirmekle gerçekleşebilir:
1-) GÖZÜ HARAMA BAKMAKTAN MEN ETMEK: Gözlerin harama kapanması, kötü olan şeylerden sakınması ve kalbin Allah'ın zikriyle meşgul olması gibi hususlardır. Peygamberimiz (SAV) şöyle buyurur: "Harama bakmak şeytanın zehirli bir okudur. Kim Allah korkusundan o bakışı terk ederse Allah'a sağlam bir imanla gelir ve kalbinde imanın tadını ve lezzetini bulur."
2-) DİLİ KÖTÜLÜKLERDEN KORUMAK: Oruç tutan Müslüman dilini söz taşıyıcılık, yalan gıybet gibi kötülüklerden korumalıdır. Peygamberimiz (SAV) şöyle buyurmuştur: "Beş şey orucu bozar yani sevabını giderir. Yalan, gıybet, söz taşımak, yalan yere yemin, şehvetle bir kadına bakmak."
3-) KÖTÜ VE ÇİRKİN SÖZLERE KULAK VERMEMEK: Kulağı günah olan sözleri dinlemekten sakındırmaktır. Çünkü kulağın haram bir şeyi dinlemesi haramdır. Ayrıca gıybete karşı susup dinlemek te gıybete ortak olmak demektir ki bu da haramdır. Bu konuda Yüce Allah şöyle buyuruyor: "Hakkında bilgi sahibi olmadığın ardına düşme. Doğrusu kulak, göz ve kalp, bunların hepsi o şeylerden sorumlu olur." (İSRA SURESİ - 36. AYET)
4-) BÜTÜN AZALARI KÖTÜLÜKLERDEN UZAK TUTMAKVE ŞÜPHELİ ŞEYLERDEN UZAK DURMAK: Elleri ayakları fena şeylere alet olmaktan, mideyi haram lokmadan, kalbi fesat düşüncelerden uzaklaştırmak ve haramlardan korumaktır. Akşam haram lokmayla iftar edilirse, tutulan oruçtan hiç bir netice elde edilemez. Akşama kadar çekilen açlık ve susuzluk kişinin yanına kar olarak kalır. Peygamberimiz (SAV) şöyle buyurur: "Çok oruç tutanlar vardır ki, orucundan açlık ve susuzluktan başka eline bir şey geçmez."
Bazı âlimler bunu şöyle de izah ederler: "Oruçlu sahurda helal yemeği yer fakat gündüz onu-bunu gıybet etmek suretiyle haramla iftar etmiş olur."
Bazı âlimler de şöyle derler: "Bütün azalarını muhafaza etmeyerek oruç tutar."
Bazı âlimlerin yorumu da şöyledir:"Helal lokmayla oruç tutup, haram lokmayla iftar edenleri, bir ev yapıp bir şehir yıkan kimselere benzetirler." Şu halde oruç tutan kişiden beklenen, bütün azalarına oruç tutturmasıdır.
5-) İFTAR ZAMANI ORUÇ AÇARKEN MİDEYİ TIKA-BASA DOLDURMAMAK: Oruçlunun iftar zamanında helal ile bile olsa karnını tıka-basa doldurmaması gerekir. Zira Allah'ın buğz ettiği kalp, helal ile dolan karın ve midedir. Çünkü Allah'ın düşmanı olan şeytanı kahretmek ve şehveti kırmak tıka-basa yemekle mümkün olmaz. Lokman (AS) oğluna: "Mide dolarsa tefekkür uykuya varır, azalar ibadetten kalır." diye nasihat etmiştir.
HAVVAS-ÜL HAVVAS'IN ORUCU: Bu kalp ve gönülle tutulan oruçtur. Daha açıkçası oruç tutarken kalbini dini ve dünyevi her türlü düşünceden uzak tutmak ve kalbinde Allah'tan başka herhangi bir fani varlığın düşüncesine yer vermemektir. Ermişler oruç tutarken gönüllerinde Allah'tan başkasına yer verdiklerinde oruçları hemen bozulur. İşte bu yüksek derecedeki oruç, Peygamberlerin, velilerin ve Allah yolunun samimi yolcularının tuttuğu oruçtur.
Ramazanda teravih namazlarına, Kur'an okumaya devam ediniz. Allah'ı çokça zikrediniz. Hayır ve hasenatı bol yapınız. Zekâtlarınızı tam ve eksiksiz olarak vermek suretiyle fakirleri sevindiriniz. Tevbe-istiğfarla, ibadet ve taatlarla Kadir gecesine hazırlanınız. Kadir gecesini Ramazanın ilk gecesinden itibaren bütün Ramazan gecelerinde arayınız. Ramazan gecelerini gafletle geçirmeyiniz.
Ramazanda ailelerinizin nafakasını imkân nispetinde geniş tutunuz. Çocuklarınızı oruca alıştırınız. Hediyeler vermek suretiyle oruç tutmalarını teşvik ediniz. Dedikodularla, gıybetlerle yalanlarla, onu-bunu çekiştirmekle oruçlarınızın cevherini bozmayın, sevabını azaltmayın. Daima Allah'ın rızasını, inayetini, af ve mağfiretini kazanmaya çalışın. Birbirinize kardeşçe sarılın, hatır gönül kırmaktan çok sakının. Oruçlarınıza dikkat edin. Orucun manevi kıymetini bozacak hallerden, büyük ve küçük günahlardan sakınmanız gerektiğini aklınızdan çıkarmayın. Peygamberimiz (SAV) şöyle buyuruyor: "Bazı oruçlular vardır ki, kendisine ait olanı açlıktan başkası değildir. Nice kaimler (gece ibadet eden, teravih namazları kılanlar) vardır ki, kıyamından kendisinin olanı uykusuzluktan başkası değildir."
Oruç tutan mümin elini, dilini, sözünü, gözünü, kulağını, ayağını, midesini haramdan korumalıdır. Oruçlu olduğunu hiçbir zaman hatırından çıkarmamalıdır.
Allah CC selamı bereketi Rahmeti üzerinize olsun.
METİN ALKAN

EĞİTİMCİ YAZAR